ΙΣΠΑΝΙΑ
Η παραμονή των Χριστουγέννων ή αλλιώς «Noche Buena» είναι το βράδυ που μαζεύεται όλη η οικογένεια. Τα δωμάτια διακοσμούνται με κλαδιά από πεύκα, μπεζ και κόκκινα αλεξανδριανά και αναμμένα κεριά δίνοντας μια κατάνυξη και ένα χρώμα στην ατμόσφαιρα. Μετά το τραπέζι των Χριστουγέννων στο οποίο προσφέρονται τοπικές σπεσιαλιτέ, ακολουθεί η Λειτουργία των Χριστουγέννων.
Στις 5 Ιανουαρίου στη διάρκεια μιας μεγάλης παρέλασης που ονομάζεται «Cabalgata de Reyes», άνθρωποι ντυμένοι σαν τους Τρεις Μάγους και άλλες μορφές της Θρησκείας πετάνε γλυκά στα παιδιά. Η εορταστική περίοδος ολοκληρώνεται στις 6 Ιανουαρίου την μέρα των Θεοφανίων κατά τη διάρκεια της οποίας οι Τρεις Μάγοι φέρνουν τα δώρα στα παιδιά, πάντα σύμφωνα με την παράδοση.
ΡΟΥΜΑΝΙΑ
Το βράδυ της 5ης Δεκεμβρίου τα παιδιά στη Ρουμανία βγάζουν έξω τα παπούτσια τους και έρχεται την ερχόμενη μέρα ο Άγιος Νικόλαος μαζί με τα ξωτικά του και τα παπούτσια των καλών παιδιών τα γεμίζει με γλυκά και δώρα ενώ των κακών παιδιών με κάρβουνα και βέργες (για να τους δείρουν).
Από Ελένη Σκαλτσά
Αλβανία
Ένα από τα πολλά έθιμα της Αλβανίας είναι ότι ο γάμος κρατάει τέσσερις μέρες. Την πρώτη μέρα οι καλεσμένοι πάνε στο σπίτι του γαμπρού για να του ευχηθούν και να χορέψουν. Την δεύτερη μέρα οι καλεσμένοι πηγαίνουν στο σπίτι της νύφης για να της ευχηθούν και να χορέψουν. Την τρίτη μέρα ο γαμπρός πηγαίνει και παίρνει την νύφη στο σπίτι του. Η νύφη μπαίνοντας στο σπίτι βουτάει 2 δάχτυλα σε μέλι και αλείφει την πόρτα με μέλι για καλή τύχη. Τέλος, την τελευταία μέρα γίνεται το μεγάλο γλέντι του γάμου.
Αλέσια Κόντρα
Έθιμο: Το Σπάσιμο του Ροδιού
Το έθιμο κατάγεται από την Πελοπόννησο.
Λίγα λόγια για το έθιμο:
Η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία για τη θεία λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και ο νοικοκύρης κουβαλά μαζί του ένα ρόδι για να το «λειτουργήσει». Κατά την επιστροφή στο σπίτι, ο νοικοκύρης πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας, δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι. Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: «με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά».
Αλεξόπουλος Παναγιώτης
Το στολισμένο καραβάκι είναι ένα ελληνικό έθιμο. Κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων γιορτών, στολιζόταν στα σπίτια και στις πλατείες, πριν από την αντικατάστασή του από το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Τα τελευταία χρόνια, πολλοί δήμοι επανέφεραν το έθιμο, στολίζοντας στις πλατείες καράβια αντί για έλατα ή και τα δύο.
Σύμφωνα με την παράδοση, το καράβι στολιζόταν επειδή οι Έλληνες είχαν ανέκαθεν δεσμούς με τη θάλασσα, ήδη από τα αρχαία χρόνια. Ακόμη, πολλοί ενήλικες και παιδιά εργάζονταν στα πλοία για να φέρουν χρήματα και ψωμί στις οικογένειές τους, ακόμη και τις αργίες. Το καραβάκι συμβόλιζε, όχι μόνο την προσμονή των παιδιών για αντάμωση με τους συγγενείς τους, αλλά και τη δική τους αγάπη για τη θάλασσα.
Από τον Γιώργο Αργυρίου
Δένδρο των Χριστουγέννων
Το δέντρο των Χριστουγέννων ή χριστουγεννιάτικο δέντρο απoτελεί σήμερα διεθνές χριστουγεννιάτικο έθιμο. Ως χριστουγεννιάτικο σύμβολο – έθιμο φέρεται από τον 8ο αιώνα, όταν ο Άγιος Βονιφάτιος θέλησε περί το 750 να εξαλείψει την μέχρι τότε αποδιδόμενη ιερότητα των «ειδωλολατρών» στη βελανιδιά, αντικαθιστώντας την με το έλατο δηλαδή το δένδρο των Χριστουγέννων.
Ο στολισμός του δένδρου είναι καθαρά συμβολικός της ευτυχίας των ανθρώπων και της φύσεως με τη Γέννηση του Θεανθρώπου. Σύμφωνα με ερευνητές του αντικειμένου, το πρώτο στολισμένο δένδρο εμφανίστηκε στη Γερμανία το 1539 και τα πρώτα στολίδια ήταν συσκευασμένα φαγητά ή είδη ρουχισμού ή άλλα χρήσιμα είδη, που στο πέρασμα των χρόνων και με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου εξελίχθηκαν μόνο σε διακοσμητικά αντικείμενα.
Από τον Γιώργο Αργυρίου
Χριστοπαραμονιάτικη κουλούρα (Έθιμο Ζακύνθου)
Σε αυτό το όμορφο έθιμο της Ζακύνθου, οι νοικοκυρές ζυμώνουν με τον παραδοσιακό τρόπο την κουλούρα. Μέσα σε ξύλινες σκάφες και με τη χρήση αλευριού πολύ καλής ποιότητας, πολλά αρωματικά βότανα και αρκετή δόση από καρύδια, σταφίδα, κρασί και λάδι, δημιουργούν ένα υπέροχο και πεντανόστιμο ψωμί, αφράτο και εύγευστο. Αυτό το ψωμί, το στολίζουν με πολλά περίτεχνα σχέδια από το ίδιο ζυμάρι. Έπειτα το εμπλουτίσουν με κάποιο χρυσό ή ασημένιο νόμισμα, το οποίο αποκαλούν «ηύρεμα», το ψήνουν σε φούρνο με ξύλα και το διατηρούν ζεστό μέχρι τη βραδινή οικογενειακή ιεροτελεστία.
Το απόγευμα της παραμονής των Χριστουγέννων, η οικογένεια μαζεύεται στο εορταστικό τραπέζι το οποίο φιλοξενεί στο κέντρο του, τη μεγάλη χριστουγεννιάτικη κουλούρα, μια νταμιτζάνα κόκκινο κρασί και τα πιάτα για το βραδινό έδεσμα. Όλα τα φαγητά είναι νηστίσιμα και υγιεινά όποτε το έδεσμα δεν είναι άλλο από μια μπροκολόσουπα που φτιάχνεται μέσα σε λίγα λεπτά από τις νοικοκυρές και σερβίρεται με λεμόνι, ντόπιες ελιές και κρεμμύδι.
Δίπλα από την αναμμένη εστία του σπιτιού βρίσκεται ένα ποτήρι που περιέχει λάδι με κρασί και ένα θυμιατό κάτω από την εικόνα της Παναγίας με το θείο βρέφος.
Ο μεγαλύτερος άνδρας της οικογένειας παίρνει τον δίσκο με την κουλούρα στα χέρια του στον οποίο ακουμπάνε τα χέρια τους όλα τα μέλη της οικογένειας. Ο δίσκος με την κουλούρα μεταφέρεται πάνω από τη φωτιά στο αναμμένο τζάκι. Εκεί ο αρχηγός της οικογένειας τη σταυρώνει τρεις φορές και χύνει πάνω της λαδόκρασο, ψάλλοντας το απολυτίκιο «Η Γέννησις σου Χριστέ…».
Η νοικοκυρά θυμιατίζει όλο το σπίτι και ένας από τους νεότερους της οικογένειας παίρνει το τουφέκι του σπιτιού και πυροβολεί από το παράθυρο στον αέρα. Τα σμπάρα συμβολίζουν την χαρμόσυνη είδηση ότι στο σπίτι αυτό γεννήθηκε ήδη ο Χριστός. Αφού τελειώσει η ιεροτελεστία η οποία διαρκεί μόνο λίγα λεπτά, αρχίζουν οι ευχές. Η κουλούρα επιστρέφει στο τραπέζι κι εκεί ο αρχηγός της οικογένειας αρχίζει να κόβει τα κομμάτια και να τα μοιράζει στα υπόλοιπα μέλη. Όπως εμείς στην βασιλόπιτα αφιερώνουμε ένα στον καθένα, έτσι και σε αυτό το έθιμο το πρώτο πάει στον Χριστό, το δεύτερο στον φτωχό, το τρίτο στο σπίτι και μετά στα μέλη της οικογένειας στα οποία διανέμεται πάντοτε κατά σειρά ηλικίας.
Το ενδιαφέρον όλων στρέφεται πλέον στον τυχερό του σπιτιού. Σε αυτόν δηλαδή που θα τύχει το κομμάτι με το «ηύρεμα». Αυτός θα είναι -λένε οι παραδόσεις – ο τυχερός για τους μήνες που θα ακολουθήσουν μέχρι τα επόμενα Χριστούγεννα. Μετά και από αυτήν τη διαδικασία ακολουθούν το δείπνο και οι οινοποσίες. Διακρίνουμε πολλές ομοιότητες σε αυτό το υπέροχο έθιμο της Ζακύνθου με αυτό της βασιλόπιτας, αλλά δεν παύουν και τα δυο να είναι εξίσου ξεχωριστά!
Από Αλεξάνδρα Βραχά
Δημοτικό τραγούδι
Δέντρο είχα στην αυλή μου
Δέντρο είχα στην αυλή μου,
για παρηγοριά δική μου.
Πράσινα χρυσά είν’ τα φύλλα
κι ασημένια τα κλωνάρια.
Κόρη κάθεται στον ίσκιο
και κεντάει χρυσό γαϊτάνι.
Από τη Βέρα Βοϊβόντα. πηγή